اسکرام یک چارچوب مدیریتی برای هدایت پروژه‌ها به خصوص پروژه‌های توسعه نرم‌افزار است که بر اساس چرخه‌های کوتاه و تکراری به نام اسپرینت بنا شده است. این چارچوب به عنوان زیرمجموعه‌ای از روش‌های چابک (Agile) شناخته می‌شود و به تیم‌ها کمک می‌کند تا با انعطاف‌پذیری و تمرکز بر نیازهای مشتری، به طور موثرتری به اهدافشان دست پیدا کنند.
مفاهیم کلیدی اسکرام:
- ارزش: هر چیزی که برای مشتری ارزش داشته باشد و در لیست محصول (Product Backlog) ثبت شده باشد.
- باقیمانده محصول (Product Backlog): فهرستی از تمام نیازها و خواسته‌های مشتری که به ترتیب اولویت مرتب شده‌اند.
- اسپرینت: بازه‌های زمانی کوتاه (معمولاً 1 تا 4 هفته) که در طول آن، تیمی از توسعه‌دهندگان بر روی بخش مشخصی از لیست محصول کار می‌کنند.
- ملاقات برنامه‌ریزی اسپرینت: جلسه‌ای در ابتدای هر اسپرینت که در آن، تیم توسعه با مالک محصول برای انتخاب و اولویت‌بندی آیتم‌های لیست محصول برای آن اسپرینت توافق می‌کند.
- ملاقات روزانه اسکرام: جلسه‌ای کوتاه (معمولاً 15 دقیقه) هر روز در طول اسپرینت که در آن، اعضای تیم پیشرفت خود را به اشتراک می‌گذارند، چالش‌ها را شناسایی می‌کنند و برای حل آنها برنامه‌ریزی می‌کنند.
- ملاقات بازبینی اسپرینت: جلسه‌ای در انتهای هر اسپرینت که در آن، تیم توسعه، محصول نهایی را به مالک محصول و ذینفعان ارائه می‌دهد و بازخورد آنها را دریافت می‌کند.
- ملاقات بازنگری اسپرینت: جلسه‌ای بعد از اتمام اسپرینت که در آن، تیم به بررسی عملکرد خود در اسپرینت گذشته می‌پردازد و برای بهبود فرآیندها در اسپرینت‌های بعدی برنامه‌ریزی می‌کند.
کاراکترهای اسکرام و وظایف آنها:
- مالک محصول (Product Owner): نماینده ذینفعان پروژه است و مسئولیت نهایی لیست محصول و اولویت‌بندی آیتم‌های آن را بر عهده دارد.
- اسکرام مستر (Scrum Master): تسهیل‌کننده و راهنمای تیم در اجرای چارچوب اسکرام است و به آنها کمک می‌کند تا بر اصول و ارزش‌های اسکرام پایبند باشند.
- تیم توسعه: متشکل از افراد متخصصی است که وظیفه‌ی آنها توسعه و تحویل محصول نهایی را بر عهده دارد.
مزایای استفاده از اسکرام:
- انعطاف‌پذیری: اسکرام به تیم‌ها اجازه می‌دهد تا در طول پروژه با توجه به بازخوردها و نیازهای جدید، به راحتی برنامه خود را تنظیم کنند.
- تمرکز بر نیازهای مشتری: در اسکرام، نیازها و خواسته‌های مشتری در اولویت قرار دارند و تیم به طور مداوم برای ارائه محصولی که برای مشتری ارزش داشته باشد، تلاش می‌کند.
- افزایش کیفیت: با استفاده از چرخه‌های کوتاه و تکراری، اسکرام به شناسایی و رفع مشکلات در مراحل اولیه پروژه کمک می‌کند و در نهایت منجر به افزایش کیفیت محصول نهایی می‌شود.
- افزایش روحیه تیمی: اسکرام با تاکید بر همکاری و اشتراک‌گذاری اطلاعات، به ایجاد روحیه تیمی قوی در بین اعضای تیم کمک می‌کند.
موارد استفاده از اسکرام:
- توسعه نرم‌افزار: اسکرام به طور گسترده‌ای در توسعه نرم‌افزار، به خصوص پروژه‌های چابک و سریع، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- مدیریت پروژه: از اسکرام می‌توان برای مدیریت انواع مختلف پروژه‌ها، از جمله پروژه‌های بازاریابی، طراحی و مهندسی، استفاده کرد.
- مدیریت وظایف: اسکرام می‌تواند به عنوان چارچوبی برای مدیریت وظایف روزمره در تیم‌ها و سازمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
اسکرام ابزاری قدرتمند برای مدیریت پروژه‌ها و هدایت تیم‌ها به سوی موفقیت است. با استفاده از این چارچوب، تیم‌ها می‌توانند با انعطاف‌پذیری، تمرکز بر نیازهای مشتری و افزایش روحیه تیمی به اهدافشان دست پیدا کنند.